ΑΡΤΕΜΗΣ
Ο Ανέστος Δελιάς (πραγματικό όνομα Αναστάσιος Δέλλιος, 1912 – 31 Ιουλίου 1944), ή Ανέστης ή Ανεστάκι, γνωστός και με το παρατσούκλι Αρτέμης ήταν Έλληνας οργανοπαίκτης, συνθέτης, στιχουργός και τραγουδιστής του ρεμπέτικου τραγουδιού. Το 1935 έγραψε το δημοφιλέστατο τσιφτετέλι Μέσα στης Πόλης το χαμάμ (ή Το χαρέμι στο χαμάμ) που ηχογραφήθηκε σε αυθεντικές εκτελέσεις με τον Παγιουμτζή, τον Παπαϊωάννου, αλλά και πολλούς άλλους. Τα υπόλοιπα γνωστότερα τραγούδια του είναι η Αθηναίισσα, Έκανες τη φιγούρα σου μάγκα στη γειτονιά μου, Για ένα παλιό σακάκι, Δεν είδανε τα μάτια μου τέτοια καλή γυναίκα, Μάγκες πιάστε τα βουνά, Ο πόνος του πρεζάκια, Ο Νίκος (Μάθεσης) ο Τρελλάκιας, Όταν μπουκάρω στον τεκέ, Πάρε ένα γυαλί και κόψε το λαιμό σου, Η πρέζα, Βρε μάγκα μου το μαχαίρι σου (ή Το κουτσαβάκι), Φιγουρατζής κ.α. Ο Μάρκος Βαμβακάρης είχε πει για τον Δελιά ότι είναι «ένας άγγελος πεταμένος στα σκουπίδια», μια φράση που αποτυπώνει συμπυκνωμένα τη ζωή του.
Ο Δελιάς παρασύρθηκε στην ηρωίνη από τη φιλενάδα του Κούλα με το παρατσούκλι Σκουλαρικού, από τα κοσμήματα που φόραγε από τις κακόφημες συνοικίες των Βούρλων.
Λένε πως για να τον κρατήσει κοντά της του έμαθε την ηρωίνη, αφού του έβαζε πρέζα από τη μύτη την ώρα που κοιμόταν δίπλα της.
Πέθανε στις 31 Ιουλίου του 1944 από υπερβολική δόση ηρωίνης στη διάρκεια της Κατοχής σε νεαρή ηλικία, περίπου 32 ετών. Τον βρήκαν νεκρό σε ένα καροτσάκι έχοντας στα χέρια του το μπουζούκι του. Το αριστούργημά του Ο πόνος του πρεζάκια αποδείχτηκε προφητικό για το προσωπικό του δράμα και το τραγικό του τέλος. Ήταν ο μοναδικός ρεμπέτης που απεβίωσε από ναρκωτικά.
